สายอาชีพ Cybersecurity กับความต้องการสูงทั่วโลก
สวัสดีครับน้องๆ ทุกคน! วันนี้ Education for Success ขอชวนคุยสายอาชีพ Cybersecurity ปกป้องโลกดิจิทัลให้ปลอดภัย กันแบบสนุกๆ สไตล์ edu- เองนะครับ ถ้าน้องๆ เคยสงสัยบ้างมั้ยว่าแฮกเกอร์เจาะระบบยังไง หรือองค์กรใหญ่ๆ เขาปกป้องข้อมูลยังไง พี่บอกเลยว่าสายงานนี้กำลังมาแรงสุดๆ มาดูสาขาและมหาวิทยาลัยสำหรับเรียนต่อ และเหมาะกับคนที่อยากช่วยโลกให้ปลอดภัยบนโลกออนไลน์ไปพร้อมกับได้ใช้ไอเดียสร้างสรรค์ในการแก้ปัญหา น่าสนใจใช่มั้ยล่ะ!
ลองนึกดูนะครับ สมัยนี้บริษัท ห้างร้าน หรือแม้กระทั่งรัฐบาล ล้วนใช้ระบบคอมพิวเตอร์จัดการข้อมูลทั้งนั้น พอระบบเติบโตขึ้น ช่องโหว่ต่างๆ ก็อาจตามมาได้ ทำให้มืออาชีพด้าน Cybersecurity เป็นที่ต้องการสูงมากกก เหมือน “ผู้พิทักษ์” ที่ต้องคอยป้องกันไม่ให้ผู้ไม่หวังดีมาแฮกหรือขโมยข้อมูลสำคัญ พี่บอกเลยว่าตลาดงานสายนี้ทั้งเงินดี ความก้าวหน้าเพียบ งานท้าทาย และเท่ด้วยนะ!
วันนี้พี่เลยจะชวนน้องๆ มาลองวางแผนอนาคตสเต็ปบายสเต็ป เหมือนการทำ Penetration Testing (หรือการทดสอบเจาะระบบ) เลย เราจะเรียนรู้ทีละขั้น ทีละตอน ตั้งแต่การหาเป้าหมาย การวิเคราะห์จุดอ่อน ไปจนถึงการเก็บผลลัพธ์และสรุปว่าทำไมสายนี้ถึงน่าสนใจ พร้อมแล้วลุยเลย!
1. Initial Reconnaissance: ทำความรู้จักวงการ Cybersecurity
1.1 ข้อมูลเบื้องต้น
มาเริ่มกันง่ายๆ ก่อนเลยนะครับ เหมือนเวลา Pentester เขาจะส่องดูเป้าหมาย (Target) ก่อนจะลงมือทดสอบระบบ วงการ Cybersecurity ก็มีอะไรเยอะมาก
-
ดูวิดีโอแนะนำพื้นฐาน Cybersecurity บน YouTube มีเพียบ! หรืออ่านบทความที่เล่าเทคนิคต่างๆ ของนักเจาะระบบ (Ethical Hacker)
-
หากมีคอมพิวเตอร์ส่วนตัว ก็ลองฝึกตั้งรหัสผ่านให้แข็งแรง หรือศึกษาเรื่องไฟร์วอลล์กับแอนตี้ไวรัส เป็นความรู้พื้นฐาน
1.2 เข้าใจสายงาน Cybersecurity Career Paths
-
ในโลกของ Cybersecurity เองก็มีหลากหลายสาย โดยแบ่งตามหน้าที่ เช่น เจาะระบบ (Penetration Testing), วิเคราะห์ความปลอดภัย (Security Analyst), สืบค้นหลักฐานดิจิทัล (Digital Forensics), ตอบสนองเหตุการณ์ฉุกเฉิน (Incident Responder) หรือให้คำปรึกษาด้านความปลอดภัย (Security Consultant)
-
แต่ละสายมีหน้าที่คนละแบบและน่าสนใจ บางสายนั่งวิเคราะห์ระบบ บางสายได้ปฏิบัติลงมือหาจุดอ่อนจริงๆ ซึ่งจะมีหน้าที่ในทุกวัน ศึกษา Pentestlab.org > Roles in Cybersecurity
1.3 ทำไม Cybersecurity ถึงสำคัญ
-
ทุกวันนี้ ข้อมูลส่วนตัวลูกค้า ข้อมูลทางการเงิน หรือข้อมูลการติดต่อทางราชการ ล้วนสำคัญมาก หากรั่วไหลจะสร้างความเสียหายใหญ่หลวง
-
ธุรกิจและหน่วยงานรัฐทั้งในไทยและต่างประเทศต้องการคนที่ปกป้องข้อมูลสำคัญเหล่านี้ ซึ่งหมายความว่างานด้าน Cybersecurity ไม่มีวันขาดตลาดแน่นอน
2. Vulnerability Assessment: เช็กจุดแข็งจุดอ่อนของตัวเรา
ตอนนี้เหมือนเราสแกนระบบว่าตรงไหนมีช่องโหว่บ้าง น้องๆ ก็ต้องประเมินตัวเองกันหน่อยนะ
2.1 สกิลที่มีและไม่มี (Assess Your Current Skills)
-
เก่งเลขไหม ชอบคิดวิเคราะห์ (solving problems) หรือเปล่า มีพื้นฐานคอมพิวเตอร์หรือโปรแกรมมิ่งหรือเปล่า
-
ถ้าใครชอบค้นหา แก้ปัญหา อ่านเกมเป็น หรือมีความอยากรู้อยากเห็น พี่ว่ามีแววไปได้สวยเลย
2.2 เราไม่รู้ตรงไหนบ้าง (Identify What You Don’t Know)
-
ภาษาอังกฤษโอเคไหม เพราะแหล่งความรู้ใหม่ๆ และเครื่องมือหลายๆ อันล้วนเป็นภาษาอังกฤษ
-
เคยเขียนโปรแกรมมาก่อนไหม ถ้ายังไม่เคย ลองเรียนพื้นฐาน Python, C หรือ JavaScript ไว้ด้วยนะครับ
2.3 สำรวจทรัพยากร (Map Out Resources)
-
เตรียมคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ตไว้ให้พร้อม ฝึกด้านนี้ต้องใช้สเปกดีหน่อยนะ จะช่วยลดเวลาในการทดลองและฝึกฝน
-
อาจต้องขอคำปรึกษาจากอาจารย์สายไอทีและคอมพิวเตอร์ หรือหากมีรุ่นพี่ที่เรียนสาย IT อยู่แล้วก็ลองทักหาเพื่อพูดคุยเป็น community ที่ดี
3. Planning: วางกลยุทธ์การเรียนรู้
เหมือน Pentester ที่วางแผนว่าเราจะเจาะระบบยังไง เราก็ต้องวางแผนชัดเจนว่าเราจะเรียนอะไรบ้าง และเริ่มเมื่อไร
3.1 Set Clear Goals: ตั้งเป้าหมายชัดเจน
-
เป้าสั้น: เช่น เรียนคอร์ส Cybersecurity พื้นฐานออนไลน์ให้จบใน 3 เดือน ฝึก Python ให้คล่องใน 2 เดือน ลองใช้งานระบบปฏิบัติการ Linux อย่าง Ubuntu
-
เป้ายาว: สอบใบรับรองอย่าง CompTIA Security+ หรือ Certified Ethical Hacker (CEH) หรือเข้าคณะวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ หรือวิทยาการคอมพิวเตอร์ของมหาวิทยาลัยที่เล็งไว้
3.2 Design a Study Timeline: จัดตารางเวลา
-
แบ่งเวลาช่วงเปิดเทอม-ปิดเทอม หรือหลังเลิกเรียน วันไหนจะอ่านทฤษฎี วันไหนจะลงมือปฏิบัติ
-
ฝึกสม่ำเสมอหน่อย คิดโจทย์ใหม่ๆ อาจจะวันละ 1 ชั่วโมง บวกเสาร์อาทิตย์อีกหน่อย พี่ว่าน้องๆ จะมีพัฒนาความสามารถได้ไว
3.3 Learning Sources: หลากหลายแหล่งเรียนรู้
-
เว็บคอร์สออนไลน์อย่าง Coursera, edX หรือเว็บเฉพาะทางด้าน Cybersecurity
-
YouTube หรือบล็อกที่เหล่าแฮกเกอร์สายขาวเขาแชร์เทคนิคกัน
-
ถ้ามีมหาวิทยาลัยใกล้บ้านจัดเวิร์กช็อปหรือสัมมนา เปิดบ้านคณะ ลองไปเลย สัมผัสกับบรรยากาศจริง พบเหล่าผู้คนที่ชื่นชอบใน Cybersecurity
3.4 ผสมผสานทฤษฎีกับการปฏิบัติ
-
อ่านทฤษฎีอย่างเดียวอาจน่าเบื่อไปหน่อยนะ ลองลงมือเจาะระบบจริงผ่านเว็บหรือแพลตฟอร์มที่ให้ฝึกแฮกแบบปลอดภัย (Legal) เช่น TryHackMe, Hack The Box
-
จะได้เจอเครื่องมือเจ๋งๆ และเรียนรู้ว่าการแฮกหรือป้องกันแฮก ทำยังไงบ้าง
4. Exploitation and Gaining Access: ลงลึกสู่เนื้อหา
เปรียบเหมือนเวลาที่ Pentester เจอช่องโหว่แล้วต้องลองใช้เครื่องมือเจาะระบบ น้องๆ ก็ต้องลงมือฝึกใช้เทคโนโลยีจริง ลองใช้งานและเรียนรู้สะสมประสบการณ์
4.1 ฝึกทักษะเทคนิคขั้นพื้นฐาน
-
ระบบเครือข่าย (Networking): เข้าใจการทำงานของ TCP/IP, OSI layers, การตั้งค่า Router หรือ Switch คืออะไร ทำงานยังไง
-
ระบบปฏิบัติการ (Operating Systems): ทั้ง Windows และ Linux แต่สายแฮกเกอร์มักชอบ Linux เพราะมีเครื่องมือเจาะระบบเยอะ ลองใช้ tools พื้นฐานอย่าง ifconfig, ip, ping, ss, systemctl
-
ภาษาโปรแกรม (Programming): เริ่มจาก Python จะง่ายและใช้งานได้หลากหลาย เอาไว้เขียนสคริปต์เจาะระบบเล็กๆ หรือวิเคราะห์ไฟล์ข้อมูล ค้นหาจาก Github repository อย่าง python-for-cybersecurity
4.2 เรียนรู้ด้านโจมตีระบบและป้องกันระบบ (Offensive & Defensive Security)
-
Offensive Security: การตรวจจุดอ่อน (Scan) การเจาะระบบ การทำ Penetration Testing
-
Defensive Security: การวาง Firewall, การตั้งค่าระบบตรวจจับการบุกรุก (IDS), การบริหารความเสี่ยง (Risk Management)
4.3 ร่วมกิจกรรมแข่งขัน Hackathon หรือ CTF
-
มีทั้งออนไลน์และออฟไลน์ในไทย น้องๆ จะได้แข่งกันแฮกระบบในสภาพแวดล้อมจำลอง เพิ่มความท้าทายด้วยโจทย์และเครื่องมือใหม่ๆ และได้คอนเนกชันเพียบ
-
นอกจากนี้ ผลงานใน CTF ยังหยิบไปโชว์ให้รุ่นพี่ หรือมหาวิทยาลัยเห็นว่าน้องเป็นตัวจริงด้านนี้อีกด้วย
5. Post-Exploitation: ฝึกสม่ำเสมอและพัฒนาต่อเนื่อง
ในมุม Pentester พอเจาะระบบได้แล้ว จะมีขั้นตอนวิเคราะห์ข้อมูล เก็บหลักฐาน หรือคงการเข้าถึงไว้สักระยะ แต่สำหรับน้องๆ หมายถึงการไม่หยุดอยู่กับที่ พัฒนาเรื่อยๆ
5.1 Evaluate Your Progress: ประเมินผลการเรียนเป็นระยะ
-
ทุกๆ สองสามเดือน ลองย้อนดูว่าเราเรียนไปถึงไหนแล้ว ตรงตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ไหม
-
จุดไหนยากไปมั้ย ต้องปรับตาราง หรือหาเทรนเนอร์เพิ่มรึเปล่า
5.2 Stay Updated: อัปเดตข่าวสาร
-
โลก Cybersecurity เปลี่ยนไวมาก ต้องตามข่าวว่าแฮกเกอร์ใช้ช่องโหว่ใหม่ๆ หรือมีเครื่องมืออะไรออกมา
-
ติดตามเพจหรือกลุ่มสาย Cybersecurity ในโซเชียลมีเดียของไทยและต่างประเทศ
5.3 Mentorship and Community: หาที่ปรึกษาหรือชุมชน
-
หาเพื่อนที่สนใจด้านนี้ หรือมีรุ่นพี่ที่เก่งอยู่แล้ว ลองขอคำแนะนำ
-
การอยู่ในกลุ่ม จะช่วยให้เราได้อัปเดตข่าวสารและเทคนิคใหม่ๆ ได้เร็วกว่าศึกษาคนเดียว
6. Reporting and Conclusion: ทำไม Cybersecurity ถึงน่าเรียนและน่าทำงาน
เมื่อ Pentester ทำงานเสร็จ เขาจะเขียนรายงานให้ลูกค้าดูข้อมูลความปลอดภัยต่างๆ ของระบบ ส่วนน้องๆ ก็ต้องหันมาดูภาพรวมว่าเป้าหมายของเราตรงกับที่ต้องการไหม ชอบในสายงานนี้จริงไหม
6.1 High Demand and Job Security: อาชีพมั่นคงและต้องการสูง
-
บริษัทหรือหน่วยงานไหนๆ ก็ต้องการ Cybersecurity กันทั้งนั้น เพราะกลัวโดนแฮก
-
ในไทยเอง รัฐบาลและเอกชนก็ขยายทีมความปลอดภัยมากขึ้น โอกาสหางานก็สูง มีช่องทางเพียบ
6.2 Salary and Growth: รายได้ดีและเติบโตเร็ว
-
ด้วยความสำคัญและความเสี่ยงสูง สายนี้เงินเดือนมักจะสูง บางตำแหน่งได้โบนัสเพิ่มตามความสามารถ
-
ไม่ว่าจะเป็นเจาะระบบ วิเคราะห์ระบบ หรือที่ปรึกษาโครงสร้างความปลอดภัย ก็เติบโตเป็นหัวหน้าทีม หรือทำวิจัยได้อีก
6.3 Challenging Yet Rewarding: ท้าทายและได้ใช้ความคิดสร้างสรรค์
-
สายนี้ไม่ใช่งานรูทีนซ้ำๆ นะครับ ทุกวันจะได้เจอปัญหาใหม่ ท้าทายสมอง ได้สวมบท “นักสืบ”
-
และน้องๆ จะได้ช่วยปกป้องข้อมูลผู้คน ทำให้โลกดิจิทัลปลอดภัยกว่าเดิมด้วย
6.4 Further Education: เส้นทางต่อยอดสู่อนาคต
-
หลายมหาวิทยาลัยในไทย เช่น จุฬาฯ เกษตรฯ พระจอมเกล้าฯ ต่างๆ มีหลักสูตรด้านคอมพิวเตอร์ที่เน้นหรือมีรายวิชาเกี่ยวกับ Cybersecurity
-
ถ้ามหาวิทยาลัยมีห้องแล็บ หรือเน้นภาคปฏิบัติ น้องจะได้เปรียบมาก อาจตรงไปทำงานได้ทันทีหลังเรียนจบ หรือถ้าสนใจต่อโท ด้าน Cybersecurity ก็มีทั้งในไทยและต่างประเทศ
บทสรุปแสนสนุกส่งท้าย
เป็นยังไงครับน้องๆ พอได้แรงบันดาลใจบ้างมั้ย edu- อยากจะบอกว่า อาชีพ Cybersecurity นี่ตอบโจทย์คนยุคใหม่มาก เพราะนอกจากจะก้าวทันเทคโนโลยีโลกแล้ว ยังเป็นเสาหลักค้ำจุนความปลอดภัยให้ทั้งองค์กรและประเทศอีกด้วย ลองวางแผนตามสเต็ป Reconnaissance, Vulnerability Assessment, Planning, Exploitation, Post-Exploitation และ Reporting ที่พี่เล่ามา รับรองว่าน้องจะได้ roadmap ส่วนตัวในการเตรียมตัวเข้าวงการนี้แบบจัดเต็ม!
จำไว้นะครับว่าทุกอย่างต้องอาศัยความสม่ำเสมอในการเรียนรู้ที่ไม่สิ้นสุด ทักษะสายนี้ต้องคอยอัปเดต ถ้าน้องมีความตั้งใจ ชอบแก้ปัญหา และอยากทำงานที่มีความหมายต่อสังคม พี่บอกเลยว่า Cybersecurity คือคำตอบที่เจ๋งสุดๆ ถ้าพร้อมแล้วก็เริ่มลงมือได้เลยครับ! สู้ๆ ครับ!